Een "one sweep" op het plafond van de kachel [1990s]
Kokerei Hansa
Kokerei Hansa
"Hanze" noemen ze zichzelf: de hardgekookte arbeiders die dag en nacht de kolos temmen die eens de cokesfabriek Hansa was. De hitte van eindeloze cokesovenbatterijen, het inferno van teerdampen en kolenstof, de gascompressorhal waarvan de enorme machines het cokesgas samenpersten en naar de rand van het Sauerland leidden - dit alles wordt tijdens rondleidingen weer tot leven gewekt ...
Het spannendste aan een rondleiding door de cokesfabriek Hansa? Het maakt de "machinerie" van het Ruhrgebied direct tastbaar. De afmetingen zijn enorm: op piekmomenten produceren de in totaal 314 Hansa-cokesovens ongeveer 5.200 ton cokes per dag. En dit is slechts één, en vandaag de enige overgebleven, van de 17 centrale cokesfabrieken die tussen 1928 en 1932 in het Ruhrgebied zijn gebouwd. Met deze grootschalige concentratie en rationalisatie reageerde de kolen- en staalindustrie vanaf het midden van de jaren ‘20 op dalende prijzen en overcapaciteit. Toen de cokesfabriek Hansa in 1928 in bedrijf werd genomen, maakte zij deel uit van de Gelsenkirchener Bergwerks-AG (GBAG), waartoe ook de Hüstener Gewerkschaft in het Sauerland en de Hüttenwerke Siegerland behoorden. GBAG en drie andere grote ondernemingen vormen op hun beurt sinds 1926 de "Vereinigte Stahlwerke AG", het op één na grootste staalconcern ter wereld.
Binnen deze structuren fungeren de cokesfabrieken als schakel tussen de mijnen en de ijzerfabrieken: zij verwerken de steenkool uit de mijnen tot cokes voor de hoogovens van de staalfabrieken. Tegelijkertijd voorziet het bij de cokesproductie geproduceerde cokesgas de hoogovens en walserijen van energie, terwijl omgekeerd het hoogovengas van de hoogovens de cokesovens verwarmt. Het resultaat zijn kilometerslange gasleidingen – in het geval van de cokesfabriek Hansa tot aan Ergste aan de rand van het Sauerland.
Architectonisch volgt het huidige industriemonument de eisen van de jaren ‘20: een soepele productiestroom en een strikte scheiding van de vuile cokesproductie en de grotendeels emissievrije verwerking van ruw gas – ook wel de "zwarte" en "witte" kant genoemd. In 1992 wordt de cokesfabriek Hansa stilgelegd. Sinds 1997 is hier de Stichting voor het behoud van industriële monumenten en historische cultuur gevestigd.
Stalen Tijdreis Bestemmingen in de buurt
De "staaltijdreizigers" Luise & Alfred: Kokerei Hansa
Lu:
Dortmund heeft zoveel staalfabrieken, mijnen, spoorwegen en zelfs een haven. Je verliest ze gewoon allemaal uit het oog...
Dat zou ik denken, maar de groten eten de kleintjes op. De mensen zullen zich herinneren dat efficiëntie voortkomt uit omvang en gemeenschap - net als in de tijd van het Hanzeverbond!
Bedoel je dat niet iedereen zijn eigen soep kookt? Krupp, Thyssen en Hoesch verenigd in een gemeenschappelijke ziedende staalkeuken?
Al: ... dat gaat te ver - ondenkbaar! Maar er zijn hier te veel cokesfabrieken! Ik dacht aan zoiets als een "coke hanse" - er moet een rationalisatie zijn!
Wil je coke rantsoeneren?
Rationaliseer! Lu. Rationaliseer!
Lu: Dan zou alles op één plaats moeten worden samengebracht en geoptimaliseerd volgens de nieuwste technologie - in de buurt van de mijnen, de smelterijen en de transportroutes ...
Al: Ja, precies - Hanze en visionair! Een centrale cokesfabriek hier in Dortmund-Huckarde.
Plan je bezoek
Adres:
Emscherallee 11
44369 Dortmund
Tel. 0231/931122-0
info@industriedenkmal-stiftung.de
www.industriedenkmal-stiftung.de
Openingstijden:
Apr-okt: di - zo: 10-18 uur
Nov-maart: di - zo: 10-16 uur
"64 jaar cokesfabriek Hansa" (1992)
Korte beschrijving (film zonder geluid)
Opname van de laatste ploegendienst in de cokesfabriek Hansa door Thomas Hartwich, die als chemisch geschoold arbeider in de cokesfabriek werkte van het begin van de jaren 1980 tot de sluiting van Hansa in 1992. De afgewerkte cokes worden in de bluswagen geduwd. Aangezien cokes bij het openen van de oven in contact komt met zuurstof en dus onmiddellijk brandt, moet zij snel met water worden geblust en afgekoeld.